«Εμνήσθην ημερών αρχαίων. Μνήμες πολιτισμού και παράδοσης στο χρόνο»

Ημερήσιο και πολυήμερο πρόγραμμα για μαθητές των τελευταίων τάξεων του Δημοτικού και του Γυμνασίου και Λυκείου.  

Επιλογή θέματος

Η ιδιαίτερη φυσική ομορφιά, η πλούσια πολιτιστική παράδοση και η αξιόλογη εκκλησιαστική κληρονομιά χαρακτηρίζουν τον τόπο μας, το Βελβεντό, ένα παραδοσιακό οικισμό στους πρόποδες των καταπράσινων Πιερίων .

Τα στενά γραφικά σοκάκια, οι μικρές πλατείες, οι παλιοί νερόμυλοι, τα θολωτά υπόγεια, τα διώροφα σπίτια μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής αλλά και τα νεοκλασικά του κτίρια, προσδίδουν έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα στον οικισμό και συνθέτουν ένα ενδιαφέρον και ποικίλο σύνολο στοιχείων πολιτισμού.

Εξέχουσα θέση στον πολιτιστικό χάρτη του τόπου μας κατέχουν τα Βυζαντινά και Μεταβυζαντινά μνημεία με ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά και καλλιτεχνικά χαρακτηριστικά. Έργα απλών ανθρώπων μέσα στην πορεία του χρόνου άρρηκτα δεμένα με το φυσικό περιβάλλον, αποτελούν σημαντική κληρονομιά και παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Είναι ένα μέλλον για το παρελθόν μας.

 Στόχοι του προγράμματος

-  Να γνωρίσουν οι μαθητές ένα τόπο με πλούσια πολιτιστική παράδοση και πανέμορφο φυσικό τοπίο.

-  Να κάνουν ένα ταξίδι στη βυζαντινή και μεταβυζαντινή τέχνη,    στην έκφραση και τους συμβολισμούς της.

- Μέσα από τη μελέτη των μνημείων να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη συνέχισης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

- Να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη προστασίας και διατήρησης όσων μνημείων εναπέμειναν σε κάθε γωνιά της πατρίδας μας.

- Να κατανοήσουν τη σχέση αλληλεπίδρασης και αλλληλοεξάρτησης φυσικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος.

- Να μελετήσουν την ιστορία, τις παραδόσεις, την αρχιτεκτονική, αλλά και την αισθητική του τόπου.

- Μέσα από τις δραστηριότητες του προγράμματος να γνωρίσουν παραδοσιακές τέχνες όπως του πηλοπλάστη, του αγιογράφου, του ψηφοθέτη, του ξυλογλύπτη.

 Πεδία δραστηριοτήτων

Ανιχνεύουμε το παρελθόν με περιηγήσεις σε: Βυζαντινά μεταβυζαντινά μνημεία, παλιά πηγάδια, κτίρια μακεδονίτικου ρυθμού, νεοκλασικά (αλά  φράγκα) κτίρια, νερόμυλους, λαογραφικό μουσείο, θολωτά υπόγεια, υπαίθρια εργαστήρια επεξεργασίας αγροτικών προϊόντων (αχυρώνες, γούρνες, αλώνια)

 ΗΜΕΡΗΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

- Άφιξη της μαθητικής ομάδας στις εγκαταστάσεις του ΚΠΕ. Υποδοχή και ξενάγηση στους χώρους του. Σύντομη ενημέρωση για το ρόλο του ΚΠΕ και τα προγράμματά του. Γενική αναφορά στην ιστορική και πολιτιστική παράδοση του Βελβεντού  (έργα ανθρώπων σε αρμονία με τη φύση). Παρουσίαση των  αξιόλογων Βυζαντινών ? μεταβυζαντινών μνημείων του τόπου  μας με τη χρήση πολυμέσων

- Περιήγηση στους δρόμους της βυζαντινής μας κληρονομιάς. Οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες  επισκέπτονται τον προς μελέτη  χώρο μαθαίνουν τη ιστορία των βυζαντινών μνημείων, ακούν μύθους,  θρύλους και παραδόσεις του τόπου μας , παρατηρούν τα αρχιτεκτονικά στοιχεία, τα υλικά κατασκευής, τη ζωγραφική και ξυλογλυπτική τέχνη. Με απλές δραστηριότητες πεδίου αποτυπώνουν σε φύλλα εργασίας τα κύρια σημεία της θεωρητικής προσέγγισης του προγράμματος.

- Επιστροφή στο Κέντρο και ώρα για δημιουργία. Οι μαθητές γίνονται, αγιογράφοι, ψηφοθέτες, ξυλογλύπτες, ζωγράφοι, ποιητές, πηλοπλάστες?

- Λήξη του προγράμματος. Αναχώρηση των μαθητών

 ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Πρώτη μέρα

Απόγευμα

- Άφιξη και υποδοχή της περιβαλλοντικής ομάδας στο ΚΠΕ Βελβεντού. Γνωριμία της Π.Ο του ΚΠΕ με τους μαθητές και τους συνοδούς τους , ξενάγηση στους χώρους του ΚΠΕ. Προβολή ολιγόλεπτου ντοκιμαντέρ του Βελβεντού - Παρουσίαση του τόπου μας. Ενημέρωση για τους στόχους του Κ.Π.Ε.  Βελβεντού, τη λειτουργία του και τα προγράμματά του. Παρουσίαση θεωρητικού μέρους  του προγράμματος Εμνήσθην ημερών αρχαίων. Γενική αναφορά στην ιστορική και πολιτιστική παράδοση του Βελβεντού  (έργα ανθρώπων σε αρμονία με τη φύση). Ακολουθεί παρουσίαση των αξιόλογων Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών μνημείων του τόπου μας με τη χρήση πολυμέσων. Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες και ενημερώνονται για τις δραστηριότητες που θα πραγματοποιηθούν στο πεδίο                                                 

Δεύτερη μέρα

 Πρωί

- Συγκέντρωση των μαθητών στο ΚΠΕ

- Περιήγηση στους δρόμους της βυζαντινής μας κληρονομιάς. Οι μαθητές επισκέπτονται το ναό του Αγίου Νικολάου, στην είσοδο του Βελβεντού, μαθαίνουν την ιστορία του μνημείου, ακούν θρύλους και παραδόσεις του τόπου μας, παρατηρούν τα αρχιτεκτονικά και καλλιτεχνικά στοιχεία του μνημείου, τα υλικά κατασκευής του, τις τοιχογραφίες, τις εικόνες, τα ξυλόγλυπτα. Δραστηριότητες - εργασίες πεδίου  (επίσκεψη μπορεί να πραγματοποιηθεί και σε άλλα βυζαντινά μνημεία ή ξωκλήσια της περιοχής).                                                                            

Απόγευμα

- Σεργιάνι στην πατρίδα των μουσών?   Οι μαθητές περπατούν στα στενά σοκάκια ενός τόπου με πλούσια πολιτιστική παράδοση και πανέμορφο φυσικό τοπίο                                                            

- Δραστηριότητες στο χώρο του ΚΠΕ με κατασκευή ξυλόγλυπτων, ψηφιδωτών, αγιογραφιών, ζωγραφικής σε μουσαμά, κατασκευών με πηλό στο εργαστήριο  κεραμικής,      

 Τρίτη μέρα

Πρωί

- Συγκέντρωση των μαθητών στο ΚΠΕ

- Επίσκεψη- ενημέρωση στο Λαογραφικό Μουσείο Βελβεντού 

- Επιστροφή στο ΚΠΕ. παρουσίασητων εργασιών των ομάδων                                                                         

- Αξιολόγηση του προγράμματος με τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων από τους μαθητές και εκπαιδευτικούς συνοδούς                                                                                                                        

 Το πρόγραμμα της τρίτης μέρας μπορεί να τροποποιηθεί ανάλογα με τα ενδιαφέροντα των μαθητών: με επίσκεψη και δραστηριότητες στο φαράγγι «Λάφιστα», στο φαράγγι « Αγίου Νικολάου », σε αποκατεστημένο νερόμυλο της περιοχής.

Το πρόγραμμα με τροποποιήσεις μπορεί να υλοποιηθεί και ως διήμερο.